Το TEACCH  (Treatment and Εducation of Autistic and Communication Handicapped Children, στα ελληνικά μεταφράζεται: “Θεραπεία και Εκπαίδευση Παιδιών με Αυτισμό και Διαταραχές Επικοινωνίας“)

δημιουργήθηκε από τον Eric Schopler στο Πανεπιστήμιο της Β. Καρολίνας και έχει διαδοθεί σε πολλές χώρες. Αποτελεί ένα πρόγραμμα εναλλακτικής εκπαίδευσης, για παιδιά με διαταραχές του αυτιστικού φάσματος, που ενσωματώνει παρεμβάσεις σε περιβάλλον, ημερήσιο πρόγραμμα, αντικείμενο εργασίας και επικοινωνία.

Η εν λόγω μέθοδος τονίζει την ανάγκη για παροχή δομημένης εκπαίδευσης, ώστε να δημιουργηθεί ένα προβλέψιμο περιβάλλον, το οποίο βοηθά το παιδί να κινείται και να λειτουργεί με ασφάλεια κατά την εκπόνηση των δραστηριοτήτων του. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι ένα παιδί που βρίσκεται στο αυτιστικό φάσμα δυσκολεύεται να θέσει κανόνες που να του επιτρέπουν τον κατάλληλο προσανατολισμό του στο καθημερινό συγκείμενο. Η καθημερινότητα του φαίνεται πολύ απρόβλεπτη και ακόμη και μικρές αλλαγές είναι ικανές να του προκαλέσουν συναισθήματα άγχους, σύγχυσης και αποδιοργάνωσης. Αυτό που χρειάζεται, συνεπώς, είναι ένα σταθερό περιβάλλον.

Επιπλέον, η μέθοδος TEACCH στηρίζεται στην οργάνωση ατομικών χώρων εργασίας, στη χρήση οπτικών βοηθημάτων (όπως φωτογραφίες, αντικείμενα και λίστες, λόγω των δυσκολιών ακουστικής επεξεργασίας πληροφοριών που αντιμετωπίζουν τα παιδιά), στην εξατομίκευση του διδακτικού προγράμματος μέσω της δημιουργίας ατομικών ημερήσιων προγραμμάτων αλλά και στην ανάπτυξη ομαδικών δραστηριοτήτων για την ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Κεντρική ιδέα του προγράμματος είναι ότι ο αυτισμός αποτελεί μια αναπτυξιακή διαταραχή, η οποία δύναται να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μέσω μιας ψυχο-εκπαιδευτικής προσέγγισης, η οποία επικεντρώνεται στην αξιολόγηση όλων των πτυχών τόσο του ατόμου όσο και του περιβάλλοντός του και εφαρμόζεται από τη νηπιακή έως την ενήλικη ζωή του.

Στο επίκεντρο, λοιπόν, του προγράμματος τοποθετείται το κάθε παιδί ως ξεχωριστή μονάδα με τις δικές του ατομικές ανάγκες, στις οποίες προσαρμόζεται η παρέμβαση ώστε να έχει επιτυχή έκβαση. Μάλιστα, η υπεροχή του TEACCH συγκριτικά με άλλα προγράμματα πηγάζει από την παραδοχή πως τα παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού διαφέρουν ως προς τα χαρακτηριστικά τους, χωρίς ωστόσο να κρίνονται ως κατώτερα από όλα τα υπόλοιπα. Προωθεί, κατά συνέπεια, την ισότητα και το δικαίωμα όλων των παιδιών στην εκπαίδευση και υποστηρίζει την πλήρη κοινωνική ένταξη ατόμων με αυτισμό. Από όλα τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι δεν αποσκοπεί στην θεραπεία του αυτισμού αλλά στην ανάπτυξη και ενίσχυση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων του παιδιού, ώστε αυτό σταδιακά να καταστεί αυτόνομο και ανεξάρτητο για να ενταχθεί στην κοινωνία.

Κατανοώντας τις ιδιαιτερότητες της αυτιστικής διαταραχής για τάξη, σταθερότητα ομοιομορφία και προβλεψιμότητα, δημιουργήθηκαν τέσσερα βασικά στοιχεία όπου στηρίζεται το TEACCH:

  1. Η φυσική δόμηση του περιβάλλοντος
    Αφορά τον τρόπο οργάνωσης του περιβάλλοντος. Ένα δομημένο περιβάλλον θα πρέπει να είναι αυτό που είναι εύκολα αντιληπτό από τα παιδιά με αυτισμό. Για παράδειγμα σε ποιο χώρο γίνεται τι. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά με αυτισμό να μπορούν να παραμένουν για κάποιο χρονικό διάστημα σε ένα μέρος και να μεταβιβάζονται από μια δραστηριότητα στην άλλη με ευκολία.
  2. Το ατομικό ημερήσιο πρόγραμμα
    Βοηθάει το παιδί να κατανοήσει τι δραστηριότητες θα κάνει κατά τη διάρκεια της ημέρας. Το πρόγραμμα έχει διαφορετική μορφή ανάλογα με το παιδί και τις δυνατότητές του και είναι εξατομικευμένο.
  3. Το σύστημα ατομικής εργασίας
    Είναι ένας τρόπος οργάνωσης μιας δραστηριότητας στο σχολείο ή στο σπίτι. Το παιδί πρέπει να γνωρίζει τι, που, πότε, πόση ώρα, πως θα ξέρει πότε τελείωσε, τι θα κάνει μετά.
  4. Οπτική παρουσίαση των δραστηριοτήτων
    Η οπτική οργάνωση μιας δραστηριότητας βοηθά το παιδί μέσω της σηματοδότησης να οργανώνεται και να κάνει γνωστές τις ανάγκες του σε κάποιον άλλο.